viernes, 2 de enero de 2015

Empiezan por X ...







xa debes de ter a comida nos pés! Va dirigido a quién se pone en acción apenas acaba de comer: a trabajar, caminar, trajinar.... (V. coa comida na boca).

xa deu o que tiña que dar. Dícese de algo que ya tiene mucho tiempo, ya dio el servicio suficiente, está en malas condiciones y debe ser desechado (esta escoba xa deu o que tiña que dar, xa quer outra no sitio). (V. quer outro no sitio).
 
xa está ardendo no inferno! Sentencia a una persona infame, desalmada (viva [aunque se diga en presente] o muerta), al criticarla recordando y relatando sus malas acciones.

xa está cos pés na cova. Simboliza poco tiempo de vida. Se usa para criticar a alguien que a pesar de su avanzada edad y/o mal estado de salud no recapacita en ello y da muestras de maldad o ambición (xa está cos pés na cova e inda nun lle cheja o que ten, inda quer máis).   

xa está o pan cosido. Significa que un problema cuestión o tema está más que hablado, bregado y, si no solucionado, concluido. Se dice, sobre todo, si alguien que lo ignora saca el tema planteando medidas o una solución (nun veñas ti a fosar na merda, que xa está o pan cosido). (V. fosar na merda).

xa fede! Se expresa con fastidio cuando algo aburre por reiterativo o machacón. Ej., un programa de tv que reponen infinidad de veces; una prenda de ropa que se pone con frecuencia; una persona que se encuentra en todas las salsas, etc. etc. (pero de verdá que xa está esta outra ves ahí!? Xa fede!).

xalbota / xalbotiña. (m. f.). Se dice de la persona incauta, ingenua, cándida y confiada (cree todo, é un xalbota / é unha xalbotiña). Equivale a alma cándida.

xa me sale polo sentido. Dícese de algo que ya aburre por repetitivo, muy visto u oído (una canción, una película o programa, una noticia con la que nos bombardean, una determinada comida, etc.) (que Dios me perdone, a carne xa me sale polo sentido). (V. xa fede). 

xana / xaniña. fig. Mujer buena, dócil, afable, manejada por todos (pobriña, que xaniña é...). (V. xalbota).


xan carallán. 1. É un paxolo a boa fe. (V. burricote). 2. Informal, que no toma nada en serio. 

xandoca (m. f.). / xandoquiño, -a. (V. xalbota y xana).

xa nun saben o que an de inventar… Al conocer alguna novedad insólita, sorprendente.
 
xa o corpo nun to quer. 1. Cuando un comensal se entretiene con cualquier cosa y se demora en ponerse a comer (pero deixa iso xa, que cando vayas a comer xa o corpo nun to quer!) 2. Si es remiso a sentarse a la mesa, y después de llamarlo por enésima vez (nun pensas vir a comer? Cando veñas, xa o corpo nun to quer!).
 
xa se sabe o que se pode esperar del/dela. Es una frase hecha que expresa frustración y desengaño cuando alguien nos falla; cuando no responde a nuestras expectativas y comprendemos que no se puede contar ni esperar nada de él.

xa temos xente! 1. Se exclama al mirar a un niño o bebé haciendo sus primeros pinitos. 2. Al ver a un enfermo que se recupera. 3. Cuando un adolescente empieza a revelarse haciéndose valer como adulto. En este último caso se dice con retranca.

xente nova, leña verde (todo é fumo). Todo es humo.

 

xente nova, tropa do carallo! Hace alusión como el anterior, a la irresponsabilidad e inmadurez de la gente joven y a las consecuencias que conlleva aliarse con ellos. Son sinónimos de o que con nenos se deita, mollado se levanta y orates frates, con rapases nunca trates.

xiada. Aire o brisa frescos (serra esa porta oh, que entra unha xiada...!).

xira. Brío, espíritu, valor resolución… (é un monte de cono, nun ten xiriña ninguna!). (V. callejón sin salida y monte de cono).

xiringlar. Remar con un solo remo por la popa de la gamela. (En gallego xingrar).


xotopito. Para xotar a los animales, básicamente las gallinas (espantarlos y/o reconducirlos al gallinero).

xuano, xuaniño / xuana, xuaniña. (V. xana) (pobriña… é tan xoaniña…). La pronunciación es como una mezcla de la o y la u; es decir, se podría escribir igualmente xoano, xoana… porque el sonido es difuso, es una combinación de las dos vocales.

¡¡¡y no las quiere, y no las quiere, y no las quiere!!! Se exclama con ironía, sorna, cabreo..., cuando alguien se empecina o se obceca en una postura y no entra en razón.

yo no fu, sé quién fu; fu un chaval que estaba con yu. Se dice con humor para negar que uno sea el personaje del hecho que le atribuyen. 

¿y por qué a los sapatos le llaman sapatos? Cuando hacen preguntas imposibles, o un interrogatorio agotador, se suele ironizar planteando (ésta) otra incógnita. 
Nota: Extraída también de una película.

yufi! Ufff..., ¡dificilísimo de traducir! Lo más aproximado que encuentro es algo así como "¡venga…anda ya!". 

yufi láscate! ¡Venga, lárgate!

zapatitos de charol y melena a lo garçon. Creo recordar que se decía al ver una mujer arregladita, guapa y peripuesta. ¡Como “una perita en dulce”, vaya!

 


















































































No hay comentarios:

Publicar un comentario